Daftar Blog Saya

Jumat, 16 Mei 2014

Sajak Timur Sinar Suprabana

Timur Sinar Suprabana:

aku menyaksikan
kekasihku
kekasihku

di pagimu yang masih mengandung migrain semalaman
aku menyaksikan anak-anak berangkat ke sekolah,
aku menyaksikan orang-orang yang tak benar-benar kukenal
sedang berangkat kerja atau malah baru hendak mencari pekerjaan,
aku juga menyaksikan perempuan-perempuan
yang tampaknya adalah para buruh pabrik mengayun langkah ke halte,
menunggu bus, sembari sesekali saling bertukar tawa di antara mereka.
aku tak tahu, ini pagi yang patut menggembirakan
ataukah kenangan atas malam yang sungguh merisaukan?
yang kutahu, pergi-pulang berulang, aku selalu lantas
menemu diri sendiri tak henti merindukanmu.
kerna senantiasa kulihat engkau
membayang hampir di segala.
membayang di cahya matahari pagi yang bikin bayang tubuh
terlihat lebih panjang dari yang seharusnya,
membayang pada lalulalang pengendara yang belum melunaskan
cicilan kredit sepeda motornya,
membayang pada suara-suara klakson-klakson yang parau,
membayang pada seragam para pegawai negeri,
membayang pada wajah-wajah pedagang kaki lima
dan para penjaja koran, tabloid serta majalah di perempatan jalan
pada lajur pancangan lampu pengatur lalulintas
yang sering konslet,
membayang pada dinding truck-truck perngangkut sampah
dan bus kota-bus kota yang tak juga kunjung diremajakan,
membayang di ujung sepatuku,
dan bahkan sungguh juga membayang di yang tak terbayangkan.
kekasihku
kekasihku
macam bagaimana kini wajahmu di jakarta?
macam bagaimana kini badan, tubuh dan dirimu di jakarta?
dan terutama, katakanlah padaku, o, kekasihku
:macam bagaimana kini hatimu di jakarta?
apakah hatimu masih mencintaiku?
apakah hatimu masih merindukanku?
apakah hatimu masih menyetiaiku?
atau apakah jakarta telah pula mengubah hatimu yang jelita itu
menjadi hati yang meminta badan, tubuh dan diri
untuk berpaling dari warna bunga,
bahkan meludahkan makna kata,
dan menghardikmu buat selalu berlekas penuh gegas
memburu benda-benda?
aku sedih
tiba-tiba Sedih
tetapi aku tak tahu benar mengapa aku sedih,
yang aku tahu adalah bahwa engkau masih saja membayang
bahkan di segala yang sungguh tak bisa kubayangkan.
ah, kembali aku menemu diri terpesona
pada pertanyaan-pertanyaan fana
yang kini benar-benar kusangsikan gunanya
........
1990

Senin, 05 Mei 2014

Oleh:Dhoni Zustiyantoro

Kurmat marang Alam

Dening Dhoni Zustiyantoro

WONG Jawa lan alam ora bisa dipisahake. Buktine, alam tansah duwe posisi lan fungsi penting tumrap bebrayan Jawa. Alam uga tansah dikurmati, lumantar acara lan ritual kabudayan.
Kapitayan sing kaya mangkono diajarake kanthi turun-temurun. Wiwit jaman kawuri, kita mangerteni yen para leluhur uga tansah hangrungkebi alam minangka perangan kang penting. Luwih-luwih alam menehi sandhang, pangan, lan panguripan.
Wong Jawa njaga alam nganggo cara apa wae. Ora mung sacara langsung lumantar kerja bakti utawa reresik lingkungan bebarengan ing lingkungan tartemtu, nanging uga akeh wewaler utawa larangan kang diugemi minangka salah sijine kaluhuran kabudayan Jawa. Contone, unen-unen "aja ngethok wit sembarangan" lan "aja nguyuhi sendhang".
Wewaler iku sejatine mujudake apa sing diarani para Walanda minangka local wisdom, kearifan lokal. Kanthi ora nerak paugeran sing wis dipercaya wiwit biyen iku, ora mokal yen alam lan lingkungan ing sakiwa-tengen manungsa bakal tansah ngrembaka lan lestari.
Kayata kanthi ora ngethok wit sembarangan, dikarepake manungsa bisa tebang-pilih wit: endi sing wis oleh dikethok kanggo kebutuhan, lan endi sing kudu digedhekake dhisik. Semono uga yen ora nguyuhi lan ora mbuwang apa wae sajrone sendhang, tuk, utawa sumber banyu liyane, banyu ing kono ora bakal tercemar amarga polahe manungsa.
Ing kabudayan Jawa, alam uga asring digayutake karo kapitayan bab bangsa alus. Kita asring krungu unen-unen "alas kae ana sing nunggu" utawa "wit gedhe ing pojok desa kae ana sing nunggu". Ora liya, sing kaya mangkono uga perangan saka wewaler iku mau. Kabudayan Jawa ngajarake supaya bebrayan Jawa tansah njaga alam lan lingkungan liwat maneka cara.
Sasmitane Alam
Nanging sanajan tansah ngupaya lan nglestarekake, ora sithik uga sing dadi perangan saka rusake lingkungan. Kasunyatan ing jaman modern iki, akeh manungsa padha ora preduli marang alam, malah kepara dadi perangan saka bubrahe kahanan.
Sing duwe kepentingan kanggo golek dhuwit, contone, negori wit kanthi srakah. Mbabati alas kanggo ngedekake perumahan lan pabrik tanpa mikir kanthi setiti. Amarga sejatine yen dipikir kanthi jero, tanpa wit, manungsa ora bakal isa urip kanthi tentrem. Wit sing isa ditegesi "wiwitan" ora liya kajaba sarat utamane manungsa kanggo miwiti kauripan.
Sawise polahe manungsa sing sarwa tanpa paugeran iku, alam paring sasmita kang gamblang lan bisa dimangerteni dening sapa wae. Sasmita iku ora liya kajaba paring tandha – sing diarani manungsa – awujud bencana: lemah obah, banyu munggah, gunung watuk.
Yen wis kedadeyan kaya mangkono, manungsa sarwa bingung. Anane mung gela amarga banyu kali ora mili, wit-witan ora thukul, gunung padha gundhul. Pungkasane padha rebut bener, ora ana sing rumangsa kleru.
Pancen saiki kesadaran ekologis durung dadi bab kang penting tumrap dhiri pribadi. Ana pamanggih yen bab sing kaya mangkono dudu dadi urusan saben individu, nanging pamarintah. Iki anggepan sing kleru lan kudu dijejegake.
Sanajan wong Jawa tansah nindakake ritual lan upacara adat kanggo kurmat marang alam, nanging nyatane kita uga kudu nduweni langkah taktis lan strategis. Carane ora liya kajaba melu obah, melu urun, supaya alam lan kahanan lingkungan ora bubrah.
Yen kita bisa maca sasmita alam lan tansah paring pakurmatan, alam uga mesthi bakal paring kabecikan: thukul kang sarwa tinandur, godhong ijo royo rerobyongan, woh-wohan maneka warna.

- Dhoni Zustiyantoro, pandhemen kabudayan Jawa

* kapacak ana Suara Merdeka, Minggu Pon, 4 Mei 2014, halaman 25. (ilustrasi davinciobali.com)